شیراز، شهر عشق و هنر

[ZARSA]

نظام پرداخت حقوق به کارگران تخت جمشید

 

 

در اواخر سال ۱۳۱۲ خ. براثر خاکبرداری در گوشهٔ شمال غربی صفه تخت جمشید، حدود چهل هزار لوحه گلی به شکل مهرهای نماز بدست آمد. بر روی این الواح واژگانی به خط میخی عیلامی نوشته شده بود. پس از خواندن آشکار شد که این الواح عیلامی اسناد ساخت قصرهای تخت جمشید است. در میان الواح بعضی به زبان پارسی و خط عیلامی است. از کشف این الواح، نظریاتی که اظهار می داشتند قصرهای تخت جمشید مانند اهرام مصر با به بیگاری گرفتن رعایا ساخته شده باطل شد. زیرا این اسناد عیلامی ثابت می کند که به تمام کارگران این قصرها، از جمله کارگران ساختمانی و نجار و سنگ تراش و معمار و مهندس مزد می دادند و هر کدام از این الواح سند هزینه یک یا چند نفر کارگر است.

کارگرانی که در بنای تخت جمشید نقش داشتند، از ملت های مختلف چون ایرانی، مصری، بابلی، یونانی، عیلامی و آشوری تشکیل می شدند که همهٔ آنان رعیت دولت شاهنشاهی هخامنشی ایران به شمار می رفتند. بر اساس خشت نوشته های کشف شده در تخت جمشید در ساخت این بنای با شکوه معماران، هنرمندان، استادکاران، کارگران، زنان و مردان بی شماری شرکت داشتند که علاوه بر دریافت حقوق از مزایای بیمه کارگری نیز استفاده می کردند. ساخت این مجموعه بزرگ و زیبا بنا به روایتی ۱۲۰ سال به طول انجامید

 

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/0/0d/SANAD_PARDAKHT_HOGHOOGH-PERSPOLIS.TIF/lossy-page1-654px-SANAD_PARDAKHT_HOGHOOGH-PERSPOLIS.TIF.jpg

یکی از هزاران اسناد پرداخت حقوق به کارگران ساختمانی تخت جمشید.

 

 

 

جایگاه کنونی این سازه

 

 

در دورهٔ نو و با بازگشت و پیدایش حس میهن پرستی در میان ایرانیان و ارج گذاری به گذشتگان این سرزمین، تخت جمشید اعتبار بسیاری یافت. در زمان حکمرانی خاندان پهلوی در ایران به این بنا توجه فراوانی گردید و محمدرضاشاه پهلوی جشن های دوهزار و پانصد سال شاهنشاهی ایران را در این سازهٔ کهن انجام داد. با آغاز رویداد انقلاب اسلامی این سازه را یادگار شاهان خواندند و بسیار مورد بی*مهری قرار دادند. از جمله آیت الله خلخالی اولین حاکم شرع دادگاه های انقلاب برای تخریب آن عازم شد، اما با مقاومت مردم و پرسنل تخت جمشید ناکام ماند. ولی امروزه می توان تخت جمشید را نام آورترین و دوست داشتنی ترین سازه در ایران و در میان ایرانیان و همچنین نماد شکوه گذشتگان دانست.

سد سیوند در ۹۵ کیلومتری شمال شیراز، ۵۰ کیلومتری شهر باستانی تخت جمشید و حدود ۱۰ کیلومتری پاسارگاد بر روی رودخانهٔ سیوند ساخته شده است. رودخانهٔ پلوار بین این دو محوطهٔ باستانی ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو (تخت جمشید و پاسارگاد)در کنار آرامگاه کورش و در دل تنگه بلاغی جریان داد. با آب گیری این سد مخالفت های بسیاری صورت گرفته است. معترضان به آب گیری سد سیوند معتقدند آب گیری این سد پیامدهای ناگواری را برای میراث فرهنگی و طبیعی منطقهٔ دشت پاسارگاد و تنگه بلاغی به همراه خواهد داشت. متأسفانه سر انجام این سد در فروردین ۱۳۸۶ هـ. ش. آب گیری شد. شایان ذکر است که عمر مفید سد ۳۰ سال تخمین زده شده است اما کارشناسان تأثیر تخریبی این سد را بسیار زیاد دانسته و اعلام می داشتند یک پروژه سی ساله عمر مفید باعث تخریبی در آثار ملی و ضربه به آنها خواهد شد.

 

 

 

کشف بنایی با آجر لعابدار در تل آجری

 

 

هیئت باستان شناسی ایران و ایتالیا در سومین فصل کاوش مشترک خود، بنایی مربوط به دوره هخامنشی را در نزدیکی تخت جمشید کشف کردند که به گفته باستان شناسان، احتمالاً در دوره کوروش ساخته شده است. به گفته علیرضا عسگری چاوردی، سرپرست ایرانی هیئت کاوش در "تل آجری"، "طی کاوش های باستان شناسی هیئت مشترک ایرانی- ایتالیایی در حریم تخت جمشید، در شهر پارسه بنایی شگفت انگیز متعلق به روزگار نخستین هخامنشیان در فارس کشف شد. ابعاد این بنا حداقل ۳۳ در ۳۳ متر است و هزاران آجر لعابدار در ساخت آن بکار گرفته شده است." وی همچنین افزود: "آجرهای لعابدار بکار رفته در این بنا مزین به ترکیبی از نقوش اسطوره های ایران و میان رودان باستان است. تا آن حدود که حتی قالب های بکار رفته در تزئین نقش حیوانات با قالب نقش اسطوره های دروازه ایشتار در بابل میان رودان یکسان است."

برنامه مطالعات میدانی این فصل در شهر پارسه از اول مهرماه ۱۳۹۲ آغاز شد و در آبان ماه همان سال به پایان رسید. سرپرست ایرانی مطالعات شهر پارسه علیرضا عسکری چاوردی از دانشگاه شیراز و سرپرست ایتالیایی برنامه پی یر فرانچسکو کالیری از دانشگاه بولونیا هستند.

 

جشن های ۲۵۰۰ ساله

 

 

جشن های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران در شهر شیراز و در کنار تخت جمشید با حضور سران کشورهای گوناگون جهان برگزار می شد. از میهمانان در ۵۰ چادر وافر و اشرافی پذیرایی می شد. آغاز مراسم در پاسارگاد و در جوار آرامگاه کوروش بزرگ بود که طی آن محمدرضاشاه پهلوی نطق معروف خود را بیان داشت و سپس سران و پادشاهان ۶۹ کشور جهان، به کوروش بزرگ ادای احترام کردند

 

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/10/Tentcitypersepolis.jpg

 

نمای هوایی شهرک اردویی و چادر مهمانان در نزدیک تخت جمشید به منظور برگزاری جشن های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران ، ۱۳۵۰ خ

 

 

جشن هنر شیراز

 

 

جشن هنر در شیراز تخت جمشید به درازای ده سال از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۶ برگزار شد. این سازمان برای گسترش هنر و بزرگداشت هنرهای اصیل ملی و به منظور بالا بردن سطح هنر در ایران و بزرگداشت هنر هنرمندان ایران و شناساندن هنر و هنرمندان خارجی در ایران بنیان شد بود.

 

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Shiraz_40.jpg/800px-Shiraz_40.jpg

تخت جمشید، گروه نوازندگان در جشن هنر شیراز ، ۱۳۵۱ خ

[ZARSA]

موزه هخامنشی در تخت جمشید

 

 

بنای موزه هخامنشی در تخت جمشید کهن ترین بنای ایران است که مرمت شد و به موزه اختصاص یافته است. این ساختمان یکی از مجموعه کاخ های تخت جمشید است. بخش هایی از این بنا که در حال حاضر به عنوان موزه مورد استفاده است، شامل یک ایوان، دو نگارخانه و یک تالار است. در ایوان موزه که در سمت شمال ساختمان قرار دارد و ورودی موزه در آن واقع شده است، دو جرز (دیوار اتاق و ایوان، پایهٔ ساختمان که از سنگ و آجر سازند) سنگی عظیم یک پارچه به ارتفاع تقریبی ۸ متر و عرض ۲۰٫۱ متر به وزن حدود ۸۰ تن در جلو و طرفین قرار دارد. هر یک از این دو جرز سترگ ترین سنگ یک پارچه ای است که در تخت جمشید مورد استفاده قرار گرفته است. سقف ایوان را هشت ستون چوبی با سر ستون های گاو دو سرنگه می دارد. موزه تخت جمشید در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۸۱ خ و مصادف با ۱۸ ماه مه ۲۰۰۲ (میلادی)، روز جهانی موزه افتتاح شد.

 

 

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/The_museum_of_Persepolis.jpg/800px-The_museum_of_Persepolis.jpg

 

 

تخت جمشید از نگاه سفر نامه نویسان

 

سفر نامه یا کتاب فیثاغورس( Pythagore ) زایش ۶۰۸ پیش از میلاد درگذشت ۵۰۹ ق. م) یکی از قدیمی ترین منابع در باره تخت جمشید است او (در فصل 102 تا 110 ترجمه فارسی) آن را شرح داده و آن را بنایی عظیم دانسته و گفته است صدها نفر در حال تکمیل آن هستند وقتی این بنا تکمیل شود بزرگترین بنای جهان خواهد بود.پولیپیوس مورخ یونانی سده سوم پیش از میلاد متذکر شده است که در زمان هخامنشیان آن کس که کاریزی حفر یا زمینی را آباد می کرد یا کاریز خشکی را بازسازی می نمود مالیات ۵ نسل بر او بخشوده می شد. در سیاحتنامه فیثاغورس به باغهای مصفا که با دولاب آبیاری می شده اشاره شده که داریوش و کوروش خود ساعتی را در آن به کشاورزی می پرداخته است.او از اسبهای تربیت شده که آنها را پارس می خواندند یاد کرده است.

 

 

تخت جمشید پس از اسلام

 

در کتابهای مورخین دوران اسلامی از قرن چهارم به بعد از بنای تخت جمشید به عنوان بنایی عظیم یاد شده و شگفتی حاصل از بزرگی بنا، سبب شد که تا مدت های طولانی آن را به جمشید یا سلیمان نبی که هر دو را یکی می پنداشتند، و بنایان آن را دیو و اجنه منسوب نمایندو حتی نوشته اند که دیو ها مجسمه و تصویر شاهان خود را بر دیوارها کنده اند!. در زمان مسعودی (قرن چهارم هجری قمری) آن را مسجد سلیمان بن داوود می نامیدند، ولی مسعودی فکر می کرد که آنجا بنایی کهن بوده که بعدها همای، دختر بهمن پسر اسفندیار، آن را آتشکده کرده است. دیلمیان تخت جمشید را ساخته اجداد خود می دانستند و عضدالدوله دیلمی در کاخی که به اسم فرزندش ابونصر در شیراز ساخت، تعدادی از در و درگاه های کاخ تچر (کاخ داریوش بزرگ) را به آنجا منتقل کرد و در آنجا نصب کرد. محمد بن محمود طوسی در قرن ششم هجری قمری از استخر( اصطخر) به عنوان دارالملک سلیمان یاد کرده و از مسجدسلیمان و نقوش و حجاری های آن سخن به میان آورده و مانند اصطخری احداث این بنای سترگ را به دیوها و پریان نسبت داده است. در همان زمان، ابن بلخی این مکان را کاخ جمشید دانسته و ضمن توصیف آن، برخی ویژگی های طبی موجود در مصالح به کار رفته در آن را که در بین مردم آن دوره شناخته شده بوده، برشمرده است . در قرن هشتم هجری قمری نیز آن چه حمداللّه مستوفی در باره تخت جمشید از نویسندگان پیش از خود نقل کرده، گویای استمرار عقاید پیشین در این باره است.

 

 

تخت جمشید پس از انقلاب ۱۳۵۷

 

پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران برخی از افراطیون تلاش کردند تا با حمله به تخت جمشید، این بنای تاریخی را تخریب کنند که با مخالفت و ایستادگی مسئولان و مردم محلی در این کار ناکام ماندند.گزارش هایی موجود است که صادق خلخالی پس از تخریب آرامگاه رضا شاه قصد تخریب آرامگاه فردوسی و پارسه (تخت جمشید) را هم داشته اما این مساله با مخالفت دولت موقت (از جمله وزیر فرهنگ پرویز ورجاوند، استاندار فارس نصرت الله امینیو آیت الله طالقانی و مقاومت مردم مرودشت و کارکنان پارسه، در این امر ناکام ماند.

[ZARSA]

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Persepolis_24.11.2009_11-18-45.jpg/800px-Persepolis_24.11.2009_11-18-45.jpg

 

پرنده هما در تخت جمشید

 

 

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/0/06/Boshghab-ghalamkari-takhtjamshid.JPG

 

بشقاب قلم کاری شده با نقش الهام گرفته شده از کاخ های تخت جمشید

 

 

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1_%D8%AA%D8%AE%D8%AA_%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF_-_%D8%B3%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%BE%E2%80%8C%D9%87%D8%A7.JPG/800px-%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1_%D8%AA%D8%AE%D8%AA_%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF_-_%D8%B3%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%BE%E2%80%8C%D9%87%D8%A7.JPG

 

دیواره درب یکی از کاخ های تخت جمشید که منقش به ساتراپ هاست

 

 

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/%D8%B3%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86_%D8%AA%D8%AE%D8%AA_%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF.JPG/800px-%D8%B3%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86_%D8%AA%D8%AE%D8%AA_%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF.JPG

 

سرستون دال تخت جمشید

 

 

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B2%D9%87_%D9%85%D9%84%D9%84_%D8%AA%D8%AE%D8%AA_%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF.JPG/800px-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B2%D9%87_%D9%85%D9%84%D9%84_%D8%AA%D8%AE%D8%AA_%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF.JPG

 

ابوالهول های دروازه ملل تخت جمشید

 

 

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Persepolis_Darafsh_%28100%29.JPG/800px-Persepolis_Darafsh_%28100%29.JPG

 

هدیه آوران

[ZARSA]

پانزده شگفتی درمورد ساخت شهر تاریخی تخت جمشید

 

 

تا کنون بیش از ۳۰ هزار گل نبشته از کاوش های تخت جمشید به دست آمده که از نظر ابعاد و متن کوچک و مختصر هستند اما به لحاظ محتوا از با ارزش ترین اسناد دوران هخامنشی به شمار می روند. بر اساس این گل نبشته ها که در حال حاضر اکثر آنها در آمریکا نگهداری می شوند، مشخص گردیده که در دوران فعالیت تخت جمشید، به کارگران دستمزد پرداخت می شده، حقوق زن و مرد برابر بوده، زنان می توانستند کار کنند و یا کار نیمه وقت اختیار نمایند، زنان از حق ارث برابر برخوردار بودند، مادران از حقوق زایمان و کودکان از حمایت های اجتماعی بهره مند می گشتند. این همه تامین اجتماعی که به قول خانم پروفسور کخ حتی امروزه در کشوری مانند آلمان هم بطور کامل انجام نمی شود، برای ۵۰۰ سال پیش از میلاد به معجزه می ماند. بی شک گل نبشته های اداری، سندی قطعی و بی چون و چرا از نظام اداری و اجتماعی دوران هخامنشان هستند.

 

 

http://www.noonoab.com/wp-content/uploads/2013/11/946573_496199420434262_1567038206_n.jpg

 

 

آپادانا یا تالار ستون دار، کاخی است که بیش از ده هزار متر مربع وسعت دارد و در زمان باستان دارای ۷۲ ستون بوده است. این کاخ به دلیل ارتفاع حدود ۲۰ متری ستون ها و فاصله غیر معمول آنها از یکدیگر، جزء شاهکارهای هنر معماری دوران باستان است و دیگر نظیرش ساخته نشد. وزن هریک از ستون ها ۹۰ تن بوده و بر فراز آنها سر ستون های گاو دو سر و یا شیر دو سر که هر کدام بیش از ۱.۵ تن وزن داشت قرار می گرفت.

 

http://www.noonoab.com/wp-content/uploads/2013/11/523678_399062060106973_223459234333924_1571630_1351506424_n-700x463.jpg

 

آپادانا دارای دو جفت پلکان دو طرفی در سمت شمال و شرق است که طول هر یک از دیواره های آن ۸۱ متر است. بر روی این دیواره های سنگی، صفی از سربازان، بزرگان کشوری و ۲۳ قوم هدیه آور از ایران بزرگ را حک کرده اند. در مرکز این پلکان ها نقشی از پادشاه قرار داشته که در یک دست عصایی به نشانه پادشاهی دارد و در دست دیگر گل نیلوفری را به نشانه صلح و دوستی تقدیم هدیه آوران می نماید.

 

http://www.noonoab.com/wp-content/uploads/2013/11/800px-Persepolis001-700x525.jpg

 

 

 

در تخت جمشید بیش از ۳۰۰۰ نقش برجسته و تندیس وجود دارد که بی شک بسیاری از آنها الهام گرفته از هنر میان رودان و آشور است اما بر خلاف آنها حتی یک مورد یافت نمی شود که به صحنه جنگ، صف اسیران، از بین بردن دشمنان و یا قدرت نمایی پادشاه پرداخته شده باشد بلکه همواره به اتحاد و دوستی اقوام اشاره دارند.

 

http://www.noonoab.com/wp-content/uploads/2013/11/lossy-page1-800px-SEHDAR_PALACE_IN_PERSEPOLIS.tif-700x502.jpg

 

 

یکی از شکفت انگیز ترین بخش های تخت جمشید که معمولآ هیچوقت دیده نمی شود، آبراهه های زیر زمینی آنست که بیش از ۲ کیلومتر درازا دارند. هخامنشیان در برخی از قسمت ها صخره را تا ۹ متر تراش داده و پائین رفته اند و در بخش هایی نیز با افزودن سنگ های غول پیکر توانسته اند به شیب مورد نظر دست یابند. آنان با روش های خاص و مهندسی خود تدابیری اندیشیده بودند که آب بدون گل و لای از کانال خارج گردد.

 

http://www.noonoab.com/wp-content/uploads/2013/11/pcd4a7766092110a3f7b1075899d99dee5_zimg_005_5-700x4651.jpg

[ZARSA]

تمام تندیس ها و نقوش حجاری شده در تخت جمشید مزین به رنگ های ملون بوده و از زیبایی می درخشیده اند. برای نمونه می توان به نقش داریوش بزرگ در کاخ تچر اشاره کرد. تاج وی از طلا، ریشش از سنگ لاجورد، دستبند و گوشواره ها از سنگ های قیمتی بودند ولی امروز فقط سوراخ های محل نصب، بر نقش باقی مانده اند اما هنوز در حاشیه لباس داریوش می توان آثار نقوش بسیار ریزی را یافت که با رنگ های زیبا برجسته می شده اند.

 

http://www.noonoab.com/wp-content/uploads/2013/11/165272_10150113854895309_338261455308_8270043_6605483_n.jpg

 

 

از دیگر شگفتی های بنای تخت جمشید می توان به معادن سنگ آن اشاره کرد. مهندسان و معدنکاران می توانستند با ابزارهای ساده خود سنگ هایی حتی به وزن ۲۵۰ تن را از معدن استخراج و سالم به پائین کوه منتقل و پس از ایجاد طرح اولیه آنرا به تخت جمشید انتقال دهند.

 

http://www.noonoab.com/wp-content/uploads/2013/11/45.jpg

 

به نظر می رسد بزرگی و یا کوچکی سنگ برای سنگ تراشان ماهر هخامنشی تفاوتی نداشته است. آنان عطردان و گلدان هایی تراشیده اند که قطر دهانه آنها بسیار کمتر از قطر داخلی بدنه است و این گویای آنست که می توانستند سنگ را به صورت دورانی به گردش درآورده و با ابزار های خاص داخل آنرا تراش دهند.

 

http://www.noonoab.com/wp-content/uploads/2013/11/423624_209389352524962_1079937349_n.jpg

 

برای برهم نهادن پایه ستون، قلمه ستون، گل ستون، سر ستون و یا جرزهای درگاه ها هیچ نوع ملاتی بکار نمی بردند و تنها با روش خاصی دو سطح تحتانی و فوقانی سنگ را پاک تراش می کردند. این روش باعث می گردید تا ستون و درگاه ها در مقابل نیروی زلزله پایداری کنند.

 

http://www.noonoab.com/wp-content/uploads/2013/11/8100_472381772778741_874024522_n-700x466.jpg

 

بر اساس متون تاریخی و کتیبه های موجود، در پیرامون تخت جمشید شهری به نام پارسه وجود داشته که هزاران نفر در آن زندگی می کردند. امروز نشانه های کمی از شهر پارسه بر سطح دشت باقی مانده است ولی کاوش گران به دنبال آنند تا این شهر را از زیر خاک های کشاورزی بیرون آورند.

 

http://www.noonoab.com/wp-content/uploads/2013/11/582564_511369075546677_133989964_n-700x456.jpg

 

به نظر می رسد که انتخاب کوه مهر یا رحمت برای ساخت بنای تخت جمشید، به دلیل تقدس آن بوده است. از جمله نشانه های تقدس می توان به تدفین های بسیار متنوع از ادوار گوناگون در دامنه این کوه اشاره کرد که به شکل گورهای مخروطی لاشه سنگی، گورهای حفر شده در سنگ های مکعبی و یا حفره های محل نگهداری استخوان خود نمایی می کنند.

 

http://www.noonoab.com/wp-content/uploads/2013/11/%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1%D9%87-%D8%AA%D8%AE%D8%AA-%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%82%D8%A8%D8%B1%D9%87-%D9%86%DB%8C%D9%85%D9%87-%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%B1%D9%87-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8-%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D8%A2%D9%86-700x454.jpg

[ZARSA]

امروزه هیچ اثری از سقف چوبی کاخ های تخت جمشید بر جای نمانده است اما خوشبختانه باستان شناسان و پژوهشگران به درستی دریافتند که نقش حجاری شده بر سینه آرامگاه های پادشاهان هخامنشی، در واقع همان نقش کاخ داریوش است و بدین ترتیب موفق شدند بر اساس آن، سقف بخشی از کاخ ملکه را که امروز به موزه تخت جمشید تبدیل شده بازسازی نمایند.

 

http://www.noonoab.com/wp-content/uploads/2013/11/522236_2932297959736_973554100_n-700x488.jpg

 

 

 

بی شک از همان آغاز برپا کردن تخت جمشید، یکی از دغدغه های مهم معماران، حفاظت مجموعه در مقابل عوامل طبیعی و بویژه بارش باران بوده است. ناودان های آجری و قیر اندود، ناودان های تنبوشه ای، ناودان های پرشی، کانال های روباز و چاه سنگی از جمله تدابیری هستند که مجموعه را از گزند سیلاب ها محفوظ می کردند.

 

http://www.noonoab.com/wp-content/uploads/2013/11/IMAGE634745048735388564-465x7001.jpg

 

 

 

روش های مرمت و نگهداری از بناهای تخت جمشید در دوران باستان، به نوبه خود بسیار شگفت انگیز است. از آنجا که هیچگاه ساخت و ساز تخت جمشید به پایان نرسید می توان نتیجه گرفت که همواره بناها و نقوش آن می توانستند در اثر کوچک ترین ضربه ای دچار آسیب گردند ولی معماران با پیش بینی های بسیار ماهرانه خود از این احتمالات جلو گیری و در صورت نیاز با ابتکارات خاصی به ترمیم قطعه سنگ آسیب دیده پرداخته اند.

 

http://www.noonoab.com/wp-content/uploads/2013/11/185008_283273111782726_149806922_n1-700x504.jpg

 

 

 

از دیگر شگفتی های تخت جمشید می توان به اهمیت پیام رسانی آن برای آیندگان اشاره کرد. داریوش بزرگ فرمان داد تا ۴ لوح زرین را به همراه ۴ لوح سیمین و تعدادی سکه در زیر پی چهار گوشه آپادانا قرار دهند تا بدین شکل بتواند پیامش را شاید در ۲۵۰۰ سال بعد به گوش ما و آیندگان برساند. همچنین وی در بخشی از چهار کتیبه حک شده بر دیوار جنوبی تخت جمشید چنین می گوید:

«چنان باد که مرا اهورامزدا و بُغان (خدایان) دوره شاهی پشتیبانی دهند و این سرزمین را اهورامزدا از سپاه (دشمن)، از سال بدو از (دیو) دروغ بپایاد. بدین سرزمین سپاه (دشمن)، بدسالی و (دیو) دروغ میاد. این را من از اهورا مزدا با ایزدان خاندان شاهی به نماز خواستارم، باشد که اهورامزدا و ایزدان خاندان شاهی این خواهشم را برآورند.»

 

 

http://www.noonoab.com/wp-content/uploads/2013/11/%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%8C-%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C.jpg

[ZARSA]

تخت جمشید غرق می شود؟

 

نفوذ آب باران در قسمت*های مختلف تخت جمشید و ایجاد رطوبت های شدید در بنا باعث شده که هر سال سنگهای دو هزار و 500 ساله این بنا متلاشی شوند و محوطه های مختلف این بنا به آب انبارهای بزرگی تبدیل که شود در نهایت از بین رفتن تدریجی این بنا را در پی دارد. کارشناسان معتقدند که به دلیل بالا بودن میزان بارش باران در منطقه تخت جمشید، معمولا در بهار سطح حیاط ها، داخل کاخ ها و خیابانها دچار آب گرفتگی می شوند و چون این بناها شیب بندی مناسبی ندارند و انشعاب های فرعی راه آب در این بناها ایجاد نشده، آب باران در مناطق پست جمع شده پی بناها را که در اکثر نقاط از خاک و شن و سنگهای دوریز پر شده اند به آب انبارهای زیرزمینی تبدیل می کند.

این در حالی است که این آب انبارها در تمام طول سال به خاطر اینکه راه خروجی ندارند، ماندگار هستند و در سنگ های دیواره ها و بناهای موجود نفوذ می کنند.

علاوه بر این شن و سنگ ریزه هایی که در محوطه صفه تخت جمشید ریخته شده تا از گل آلود شدن آثارجلوگیری کند و عبور و مرور بازدیدکنندگان در فصل زمستان راحت تر باشد، به جمع شدن آب و نفوذ آن در پی صفه دامن می زند.

در سال های اخیر اگرچه راه حل هایی جهت حفاظت از بناها در مقابل رطوبت در تخت جشمید مانند ساخت سایبان فلزی بر روی پلکان شرقی کاخ آپادانا و پلکان شمالی کاخ شورا، ایجاد کانال هواکش پشت پلکان شرقی کاخ آپادانا، ایجاد سایبان فلزی بر روی نقش برجسته بار عام در بنای خزانه و... اجرا شده اما شنیده ها حاکی از آن است که هر سال تعداد زیادی از این آثار متلاشی می شود و از زمان خاکبرداری این بناها تاکنون هیچ راهکار موثری برای خارج کردن به موقع این آبها صورت نگرفته است.

http://img.tebyan.net/big/1390/02/1392816189566421285254221617012111610266.jpg

کامیار عبدی، باستان شناس و استاد دانشگاه در این باره می گوید: در زمان ساخت تخت جمشید، سیستم فاضلاب هم تعبیه شد تا در چنین مواقعی آب به خارج محوطه برود و یکجا جمع نشود اما بسیاری از این راهها اکنون بسته است. البته در سالهای اخیر بخش کمی از راههای فاضلاب پاکسازی شد و همچنان بسیاری از این راهها را خاک و زباله گرفته است بنابراین احیای سیستم آب و فاضلاب تخت جمشید یکی از اولویتهای مهم ساماندهی وضعیت آن است که باید با یک برنامه ریزی صحیح هرچه سریعتر انجام شود.

او ادامه می دهد: باید مشکلات این مجموعه آسیب شناسی، اولویت بندی و بررسی شود که کدام قسمتها باید فورا مرمت شود و یا در کدام بخشها می توان از تخریب بیشتر جلوگیری کرد.

از سوی دیگر رشد گلسنگ*های دیواره های تخت جمشید با وجود اقدامات پاکسازی مسئولان حفاظت این مجموعه همچنان ادامه دارد و تصاویر حکاکی شده گلهای لوتوس و سربازان ارتش هخامنشی در بخشهایی از دیواره های تخت جمشید اصلی ترین محلهای تخریبی گلسنگها هستند.

گلسنگها گیاهانی متشکل از قارچ و جلبک هستند که با سرعت بسیار کم رشد می کنند و می توانند در زیستگاههای نامناسب مثل کویر زنده بمانند. برخی از گونه های این گیاه روی سنگها می رویند و مواد معدنی آنها را جذب می کنند. این* فعل و انفعال گلسنگها باعث شکستگی و ترک روی سنگها می شود تا اینکه از آن سنگ جز خاک چیزی بر جای نماند.