بیماری اِندومتریوز در زنان

[yasi]

[h=1]بیماری اِندومتریوز در زنان

[/h]

http://img1.tebyan.net/big/1385/05/192432362106193985516014313920338188233119.jpg

بیمار) خانمی 30 ساله هستم که از حدود یک سال پیش دچار قاعدگیهای بسیار دردناک شدهام که معمولاً از روز قبل از پریودم شروع میشود و چند روزی ادامه دارد، طوری که حتی به دارو هم جواب نمیدهد. همچنین دو سال است که ازدواج کردهام، ولی با وجود عدم پیشگیری از حاملگی هنوز باردار نشدهام. پزشک تشخیص اِندومتریوز را برای من داده است. لطفاً بفرمایید عدم بارداری من به علت این بیماری است یا نه و اگر هست چه کاری برای درمان آن باید انجام دهم؟

(خانم دکتر انسیه شاهرخ تهرانی نژاد، متخصص زنان و زایمان به سئوالات زیر پاسخ داده اند).

 

 

سئوال) خانم دکتر لطفاً در ابتدای صحبت بفرمایید اِندومتریوز چیست و در کجا ایجاد میشود؟

 

 

پاسخ) اِندومتریوز (ENDOMETRIOSIS)به وجود بافت اِندومتر فعال در خارج از محل اصلی (رحم) میگویند. (اِندومتر لایه درونی از سه لایه تشکیلدهنده رحم میباشد که به ترتیب عبارتنداز: اِندومتر- میومتر- پریمتر) این بافت در تمام بافتهای بدن به جز طحال ممکن است به وجود آید. ولی شایعترین محل بروز آن لگن است (50 درصد موارد) که از آن میان، ابتلا تخمدانها در حدود 40 درصد موارد اِندومتریوز است.

 

 

- شیوع این بیماری در بین افراد و بیشترین سن ابتلا به آن کدام است؟

 

 

شیوع اِندومتریوز به طور کامل و قطعی مشخص نمیباشد، ولی در حالت کلی شیوع از 10- 1درصد میتواند وجود داشته باشد. همچنین بیشترین سن ابتلا به آن معمولاً از 25 سال به بالا است. شیوع سنی آن هم معمولاً بین 40- 25 سالگی است و عامل 15- 5 درصد موارد نازایی در زنان است.

 

 

-علت ایجاد اِندومتریوز چیست؟

 

 

علت ایجاد اندومتریوز بهطور قطعی مشخص نیست. باید گفت دلایل مختلفی در ایجاد آن موثر است. از جمله مهمترین علتها میتوان به فاکتورهای ارثی و جنسی و کسانی که بستگان درجه اول آنها اندومتریوز داشتهاند، اشاره کرد. یکی دیگر از علتهای ایجاد کنندهی اِندومتریوز فاکتور ایمونولوژیک است که به علت اختلال در ایمنی سلول در بعضی افراد اِندومتریوز بیشتر دیده میشود. همچنین خود بافت اندومتر چنان که دارای قاعدگی نامرتب باشد، میتواند باعث ایجاد اندومتریوز شود. لازم به ذکر است اندومتریوز ممکن است در جاهای مختلف بدن دیده شود، از جمله میتواند در داخل بینی مشاهده شود و یا ریهها را درگیر کند. ولی علت واقعی آن به طور صد درصد مشخص نیست.

چنان که عوارض اندومتریوز وسیع و شدید باشد، میتواند سبب چسبندگی لولههای رحمی به لگن شود و در نتیجه، چسبندگی شدید لوله باعث نازایی خواهد شد.

 

 

 

- علایم و نشانههای این بیماری چیست؟

 

 

علایم و نشانههای بیماری بسیار متغیر بوده و بر حسب محل گرفتاری و شدت بیماری متفاوت میباشد. ولی باید متذکر شد که همیشه رابطه مستقیمی بین میزان گرفتاری و شدت علایم نیست. به طور کلی علایم و نشانههای این بیماری معمولاً در سه گروه عمده دستهبندی میشوند:

الف- درد دیسمنوره( درد هنگام قاعدگی): این درد ثانویه و پیش رونده است و یک روز قبل از خونریزی شروع شده و حدود 3 روز تداوم مییابد. خوردن داروهای رایج مسکن جهت تسکین درد نیز در مورد آن بیاثر است.

ب- دیس پارونیا(درد در هنگام مقاربت)

ج- نازایی

البته این علایم بسته به این که اندومتریوز در کجا قرار دارد و چه بافتی را درگیر کرده است، متفاوت میباشد؛ مثلاً اگر روده را درگیر کرده باشد، میتواد کرامپها و دردها و خونریزی روده را در پی داشته باشد و یا اگر اندومتریوز روی ریه باشد، در موقع پریود فرد دچار خلط خونی میشود. معمولاً دردها پیش رونده هستند و شایعترین آنها درد هنگام قاعدگی و درد در زمان مقاربت است.

 

 

-علت ایجاد نازایی در این بیماری چیست؟

 

 

علت ایجاد نازایی در این افراد بهطور قطعی و صد درصد مشخص نیست. چنان که عوارض اندومتریوز وسیع و شدید باشد، میتواند سبب چسبندگی لولههای رحمی به لگن شود و در نتیجه، چسبندگی شدید لوله باعث نازایی خواهد شد. به عباراتی نازایی به علت تغییر قابلیت حرکت لولههای رحمی و اختلال در انتقال تخمک در لوله ایجاد میشود.

زمانی که اندومتریوز خفیف است و فقط چند تا ندول اندومتریوز به صورت نقاط پراکنده بوده و بیمار نازا باشد، علت مشخص برای نازایی وجود ندارد و ممکن است در این افراد تخمدانها فعال نبوده و در نتیجه تخمک گذاری دچار اختلال گردد.

 

 

- جهت تشخیص بیماری چه روشی هم اکنون موجود است؟

 

 

با سونوگرافی میتوان مشکل اشخاصی را که دچار اندومتریوز بوده و کیستهای اندومتریوز دارند، تشخیص داد، ولی تشخیص قطعی با لاپاروسکوپی و انجام بیوپسی امکانپذیر است که از طریق ناف و شکم مریض انجام میگیرد.

 

تبیان

[yasi]

[h=1]درمان بیماری اِندومتریوز در زنان

[/h]

http://img1.tebyan.net/big/1385/05/3590153162142624616574031159130101177.jpg

پاسخ ها از خانم دکتر انسیه شاهرخ تهرانی نژاد، متخصص بیماریهای زنان و زایمان می باشد.

 

 

 

*سئوال) در چه مواردی این بیماری نیاز به درمان دارد؟

 

 

پاسخ) وقتی بیماری در افراد ایجاد علامت کرد، حتماً باید درمان شود. در مواقعی که مریض در حین قاعدگی یا مقاربت، درد شدید دارد حتماً نیاز به درمان دارویی هست. زمانی که مریض نازایی دارد، اگر اندومتریوز خیلی وسیع باشد، نیاز به عمل IVF (باروری خارج رحمی) وجود دارد. البته اگر اندومتریوز خفیف باشد، درمان دارویی کافی است.

به عبارتی در بیماران زیر نیاز به درمان طبی است: میل به بچهدار شدن و حفظ باوری، موارد خفیف تا متوسط بیماری، سن کمتر از 40- 35 سال. در صورت وجود اندومتریوز و مقاومت به درمان دارویی، اندومتریوز بیشتر از یک سانتیمتر در تخمدان، چسبندگی و انتشار وسیع باید اقدام به جراحی و برداشت بافت ناحیه ی مبتلا نمود.

 

 

 

*روشهای درمان اندومتریوز چیست؟

 

 

 

مواقعی که اندومتریوز خفیف است، معمولاً درمانهای دارویی انجام میگیرد که بیشتر باعث متوقف شدن تخمک گذاری میشود و شامل یک سری قرصهای جلوگیری از حاملگی است که بیمار باید به صورت مداوم این قرصها را مصرف کند و یا درمانهایی که شامل ترکیبات پروژسترونی است و آمپولهای پروژسترونی تجویز میشود و یا یک نوع آمپولهای تزریقی که بیمار باید هر ماه یک بار تزریق کند. این آمپولها باعث میشوند که در بیمار تخمک گذاری متوقف شود. توقف تخمک گذاری باعث میشود که نقاط اندومتریوز مقداری آتروفیک شوند (تحلیل روند) و درد بیمار کمتر شود. در 90- 80 درصد موارد، درد بیمار با دارو تسکین مییابد و حدود 70- 50 درصد زنان با درمان موفق میتوانند حامله شوند و حدود 20- 10 درصد بیماران پس از یک سال از درمان دچار عود علایم میشوند.

 

 

 

*توصیه شما به فرد مبتلا به اندومتریوز چیست؟

 

 

 

با توجه به این که بیماری اندومتریوز، یک بیماری پیش رونده بوده و حتی اگر در مرحله خفیف هم باشد ممکن است طی چند سال شدید شود، باید سریعاً برای درمان آن اقدام کرد. در افراد مبتلا باید ابتدا مشخص شود اندومتریوز در چه مرحلهای است و اگر بیمار ازدواج کرده و اندومتریوز دارد، بهتر است برای بچهدار شدن زودتر اقدام کند، چون ممکن است اندومتریوز پیشرفت کند و باعث نازایی شود. اگر هم بچه نمیخواهد بهتر است از روشهای جلوگیری از بارداری (مانند قرصهای ضدبارداری) استفاده کند. مصرف قرصهای ضدبارداری باعث جلوگیری از پیشرفت اندومتریوز میشود.

 

همچنین ترکیباتی مانند پروژسترون باعث میشوند اندومتریوز در همان مرحله باقی بماند و پیشرفت نکند.

 

 

 

 

*توصیه شما به این بیمار و افرادی مثل ایشان چیست؟

 

 

معمولاً خیلی از دردهای موقع قاعدگی دردهای دیسمنوره اولیه هستند که خیلی از خانمها دچار آن میشوند و نبایستی خیلی نگران باشند، اما وقتی دردهای پیش رونده دارند باید به پزشک مراجعه کنند. اگر خانمی ازدواج نکرده بهتر است از درمانهای دارویی استفاده کند، چون مصرف داروهای جلوگیری کننده حاملگی باعث میشود بیماری پیشرفت نکند و اگر ازدواج کرده توصیه میکنیم اگر شرایط مناسب برای باردار شدن دارند، هر چه زودتر اقدام به بارداری کنند. به طور کلی این افراد نباید از باردار شدن ناامید شوند.

در این خانم باید بررسی شود که اندومتریوز در چه مرحلهای است. در مرحله اول باید یک اسپرموگرام از شوهرشان داشته باشند که مطمئن شوند شوهرشان مشکل خاصی ندارد و یک بررسی هورمونی از خودشان انجام دهند. اگر اندومتریوز در مرحله خفیف باشد، درمان دارویی مثل داروهای تحریک کننده تخمک گذاری انجام میگیرد و اگر اندومتریوز وسیع باشد باید لاپاروسکوپی شود. احتمال این که عدم بارداری ایشان به علت اندومتریوز باشد، زیاد است. اگر در این فرد اندومتریوز شدید باشد، بهتر است با لاپاروسکوپی چسبندگیها آزاد شود. اگر این امکان وجود ندارد، میبایستی توسط IVF (لقاح خارج از رحم) اقدام به درمان کرد. ولی در نهایت این خانم نباید نگران باشد و از بارداری هم ناامید نشود، چون در این افراد یا از طریق ساده و معمولی امکان بارداری وجود دارد یا اگر در مرحله وسیع و شدید اندومتریوز باشند، از طریق روشهای کمک به بارداری در این افراد میتوان مشکل را بر طرف کرد.

 

 

 

تبیان